Σε καταγγελία στην Αρχή κατά της Διαφθοράς προχώρησε η Ελεγκτική Υπηρεσία, ζητώντας να ελεγχθούν για κατάχρηση εξουσία, ο πρώην υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Κόκκινος, πρώην γενικοί διευθυντές καθώς και δημόσιοι λειτουργοί του υφυπουργείου που είχαν εμπλοκή στο έργο «Ψηφιακό Πορτοφόλι- eWallet». Συγκεκριμένα, θα ελεγχθούν για αποφάσεις που λήφθηκαν ή που δεν λήφθηκαν, με σοβαρό το ενδεχόμενο, όπως υποστηρίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία, η Δημοκρατία να υποστεί ζημιές πέραν του €1,5 εκατ. Στην έκθεσή της που έδωσε χθες στη δημοσιότητα, η Ελεγκτική Υπηρεσία καταγγέλλει και εξόφθαλμη διαπλοκή - σύγκρουση συμφέροντος που αποσιωπήθηκε από το υφυπουργείο. Όλα τα στοιχεία που αφορούν την υπόθεση διαβιβάστηκαν στην Αρχή κατά της Διαφθοράς για τις δικές της ενέργειες.
Με το έργο «Ψηφιακό Πορτοφόλι- eWallet», όταν και εφόσον ολοκληρωθεί, οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα μέσω εφαρμογής στα κινητά τους τηλέφωνα να συνδέονται ηλεκτρονικά με κρατικές υπηρεσίες και να εξυπηρετούνται.
Ανάθεση χωρίς διαγωνισμό
Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το έργο eWallet καταγράφονται επί λέξει, μεταξύ άλλων, οι εξής διαπιστώσεις:
1. Το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής ενήργησε κατά παράβαση των νόμων και κανονισμών περί δημοσίων συμβάσεων σε ένα σημαντικό έργο που αποτελούσε μέρος του ψηφιακού ανασχηματισμού της Κύπρου. Πραγματοποίησε, χωρίς τις δέουσες διαδικασίες, τρεις απευθείας αναθέσεις, αφήνοντας, ως εκ του αποτελέσματος, το Δημόσιο εκτεθειμένο. Επιπλέον, οι ενέργειες του υφυπουργείου για το έργο είναι πιθανόν να εμπλέξουν το Δημόσιο σε δικαστικές διαμάχες, καθώς οι ιδιώτες που ανέλαβαν το έργο με απευθείας ανάθεση, με επιστολή μέσω δικηγόρου απαιτούν το συνολικό ποσό του €1.373.544 συν ΦΠΑ για εργασίες που, σύμφωνα με τους ίδιους, έχουν εκτελεστεί.
2. Με την αιτιολογία ότι, η υλοποίηση του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου» πριν την υλοποίηση του ευρωπαϊκού είναι πολιτική απόφαση, το υφυπουργείο προχώρησε με αδιαφανείς διαδικασίες, λαμβάνοντας αυθαίρετες αποφάσεις. Δεν διενεργήθηκε καμία εκτίμηση κόστους, καμία μελέτη κόστους-οφέλους και δεν χρησιμοποιήθηκε η συμβολή των τεχνοκρατών του αρμόδιου τμήματος του υφυπουργείου, οι οποίοι ασχολούνταν με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού πορτοφολιού. Αντίθετα, αγνοήθηκαν οι εισηγήσεις τους και δεν ακολουθήθηκε, ως επιβαλλόταν, η νενομισμένη διαγωνιστική διαδικασία.
3. Παρά την έλλειψη επίσημης ανάθεσης σύμβασης, η ομάδα των ιδιωτών που ανέλαβε το έργο αποφάσισε για τον τρόπο υλοποίησης του eWallet, εκδίδοντας απευθείας οδηγίες στα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα/υπηρεσίες! Ωστόσο, ο τρόπος υλοποίησης σε αρκετές περιπτώσεις δεν ήταν σύμφωνος με τις πολιτικές ή/και τους κανόνες του υφυπουργείου ή του δημόσιου τομέα.
4. Η προετοιμασία για το έργο «Εθνικό Πορτοφόλι της Κύπρου», συμπεριλαμβανομένης της εκπόνησης σχετικών σημειωμάτων για την έγκριση της αντίστοιχης δαπάνης, καθώς και η έγκριση της διαδικασίας που θα χρησιμοποιούσε το υφυπουργείο (με απευθείας ανάθεση), πραγματοποιήθηκαν από τον συντονιστή του υφυπουργείου, ο οποίος, είχε υπό την ευθύνη του την οργάνωση και τον συντονισμό του εν λόγω έργου, και εγκρίθηκαν από τον πρώην γενικό διευθυντή του υφυπουργείου. Η συγκέντρωση εξουσίας σε δύο άτομα οδήγησε σε μια διαδικασία λήψης αποφάσεων που ήταν επιρρεπής στη χρήση υποκειμενικών κριτηρίων, χωρίς εχέγγυα αντικειμενικότητας και διαφάνειας.
5. Με τα σημειώματα/πρόταση που είχε ετοιμάσει αρχικά το υφυπουργείο, δινόταν παραπλανητικά η εντύπωση ότι θα αναλάμβανε το έργο η ΑΤΗΚ, ενώ η πραγματική υπεύθυνη οντότητα ήταν η ομάδα ιδιωτών, η οποία θα πρόσφερε τις βασικές υπηρεσίες στο έργο, με υπολογιζόμενο κόστος €4.326.103 συν ΦΠΑ.
6. Οι δύο εταιρείες, μέλη της ομάδας, με επιστολή που απέστειλαν στις 15/12/2023 μέσω δικηγόρου απαιτούν από το υφυπουργείο το συνολικό χρηματικό ποσό ύψους €816.044 + ΦΠΑ (Εταιρεία Α: €338.800 + ΦΠΑ, Εταιρεία Β: €477.244 + ΦΠΑ). Τα υπό αναφορά ποσά, σύμφωνα με την εν λόγω επιστολή, προκύπτουν από την προφορική απευθείας ανάθεση της δημιουργίας του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου» και αφορούν στα κατ’ ισχυρισμόν δεδουλευμένα για τις εργασίες που εκτελέστηκαν από τις εν λόγω εταιρείες μέχρι και τον Μάρτιο του 2023, όπου διακόπηκε η διαδικασία.
Διαπλοκή και στενοί συγγενείς
Όπως αποκάλυψε η έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και καταγράφει στην έκθεσή της, ο λειτουργός του υφυπουργείου που είχε υπό την ευθύνη του την οργάνωση και τον συντονισμό, τόσο του πρώτου πυλώνα του eWallet, που αφορούσε τη υλοποίηση του «Εθνικού Πορτοφολιού της Κύπρου», όσο και του δεύτερου πυλώνα για συμμετοχή του Υφυπουργείου Έρευνας στο έργο POTENTIAL, έχει πολύ στενό συγγενικό δεσμό με εκπρόσωπο της ιδιωτικής ομάδας, ο οποίος, συμμετέχει και στους δύο πιο πάνω πυλώνες.
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, ο ίδιος αντάλλαζε ηλεκτρονικά μηνύματα απευθείας με το άτομο που έχει συγγενικό δεσμό, ετοίμαζε σχετικά σημειώματα προς τους αρμόδιους που αφορούσαν εγκρίσεις κονδυλίων για το έργο, συντόνιζε τους εμπλεκόμενους φορείς, λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα κυβερνητικά τμήματα και την ομάδα των ιδιωτών, και προέβαινε σε εισηγήσεις για την υλοποίηση του έργου. Οι ενέργειές του παρατίθενται αναλυτικά στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. «Ενώ οι προϊστάμενοι τού πιο πάνω δημόσιου λειτουργού γνώριζαν για τη σχέση του με εκπρόσωπο της ιδιωτικής ομάδας, δεν διασφάλισαν, ως όφειλαν, το αμερόληπτο της διαδικασίας και την αποφυγή οποιασδήποτε σύγκρουσης συμφέροντος, αφήνοντας εκτεθειμένο το υφυπουργείο», καταγγέλλει στην έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία. Αποκαλύπτοντας, παράλληλα, και τα εξής: «Ένας εκ των διευθυντών και μετόχων εταιρείας μέλους της ομάδας, εργοδοτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μερικά 24ωρα πριν από την επίδειξη ενδιαφέροντος της εταιρείας του για συμμετοχή στην κοινοπραξία στην οποία θα συμμετείχε και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Αυτό σημαίνει ότι, το πρόσωπο αυτό αμειβόταν τόσο από το Πανεπιστήμιο Κύπρου ως εργοδοτούμενος του όσο και από την εταιρεία ως διευθυντής, για το ίδιο έργο! Οι πιο πάνω ιδιάζουσες σχέσεις και καταστάσεις συνιστούν παραβίαση των Κανόνων που αφορούν τη σύγκρουση συμφέροντος που είχαν τεθεί από το πρόγραμμα POTENTIAL», σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Χειραγώγηση υπαλλήλου….
Όπως αναφέρει στην έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία, λόγω της σύγκρουσης συμφέροντος τού υπό αναφορά λειτουργού του υφυπουργείου, ανατέθηκε σε άλλο λειτουργό, μη γνώστη του θέματος, να είναι εισηγητής της πρότασης, ο οποίος αρνήθηκε να την παρουσιάσει στο Συμβούλιο Προσφορών (ΣΠ) του υφυπουργείου όταν ενημερώθηκε για τις αντιρρήσεις και τα ζητήματα που είχαν τεθεί από λειτουργούς του Τμήματος Υπηρεσιών Πληροφορικής. «Ενδεχομένως να τίθεται θέμα χειραγώγησης του πιο πάνω λειτουργού του υφυπουργείου, ο οποίος, δεν είχε καμία εμπλοκή, εμπειρία ή γνώση του συγκεκριμένου έργου και παρ' όλα αυτά, του ζητήθηκε από τον προϊστάμενό του, τον πρώην γενικό διευθυντή του υφυπουργείου, να είναι ο εισηγητής της πρότασης για απευθείας ανάθεση του έργου, η οποία θα υποβαλλόταν στο ΣΠ, στο οποίο προήδρευε ο ίδιος ο γενικός διευθυντής για έγκριση και η οποία, τελικά, αποσύρθηκε λόγω της άρνησης του εν λόγω λειτουργού να την καταθέσει», καταλήγει η Ελεγκτική Υπηρεσία. Μετά την απόσυρση της πρότασης, προέκυψαν οι απαιτήσεις των ιδιωτών για καταβολή ποσού πέραν του €1,5 εκατ. για εργασίες που ισχυρίζονται ότι έχουν εκτελεστεί.
Οι καταγγελίες του τέως
Όπως αναφέρει στην έκθεσή της η Ελεγκτική Υπηρεσία, αποφάσισε να διερευνήσει αυτεπάγγελτα το ζήτημα μετά από δηλώσεις του τέως υφυπουργού Έρευνας, κ. Φίλιππου Χατζηζαχαρία, σε ΜΜΕ στις 7/6/2023, με τις οποίες κατήγγειλε ότι το υφυπουργείο, κατά το έτος 2022, είχε προφορικά αναθέσει σε κοινοπραξία, την οποία αποτελούσαν το Πανεπιστήμιο Κύπρου και δύο κυπριακές ιδιωτικές εταιρείες, την ετοιμασία του «Ψηφιακού Πορτοφολιού».
